Kasten Öldürme Suçu ve Cezası
Bir insanı kasten öldüren kişi, müebbet hapis cezası ile cezalandırılır(tck.81). Suçun nitelikli halleri kanunumuzun 82. maddesinde düzenlenmiş olup bu hallerin meydana gelmesi halinde ağırlaştırılmış müebbet cezasına hükmedilir.
Kanunumuzun 83. maddesinde ise ihmali suretle ve icrai bir hareketle adam öldürme durumu hüküm altına alınmış olup Belli bir yükümlülüğün ihmali ile ölüme neden olan kişi hakkında, temel ceza olarak, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası yerine yirmi yıldan yirmibeş yıla kadar, müebbet hapis cezası yerine onbeş yıldan yirmi yıla kadar, diğer hallerde ise on yıldan onbeş yıla kadar hapis cezasına hükmolunabileceği gibi, cezada indirim de yapılmayabilir.
· Kasten Öldürme Suçunun Temel Halinin Cezası (TCK m.81)
Kasten öldürme suçu ve cezası basit halinin cezası “müebbet hapis cezası” dır. TCK m.53/1 hükmü uyarınca kişi kasten işlediği suçlar dolayısıyla hak mahrumiyetlerine tabi tutulmaktadır ki bunlar; kamu görevi ile atamaya veya seçime tabi bütün memuriyet ve hizmetlerde istihdam edilmekten, siyasi hakları kullanmaktan, velayet, vesayet veya kayyımlığa ilişkin bir haktan vs. yoksun bırakma gibi yaptırımlar olabilir.
Kasten insan öldürme suçu cezası müebbet hapis cezasıdır.
· Kasten Öldürme Suçunun Nitelikli Hallerinin Cezası (TCK m.82)
Kasten öldürme suçunun nitelikli halinin cezası “ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası” dır. Aynı olayda birden fazla nitelikli halin birleşmesi halinde faile birden fazla değil tek ceza verilir. Örneğin, tasarlayarak ve ayrıca gebe olduğu bilinen bir kadına karşı işlenen kasten öldürme suçunda faile tek ceza, ağırlaştırılmış müebbet verilecektir. Ayrıca, TCK’da 43. Maddede düzenlenen zincirleme suç hükümleri, kasten öldürme suçunda uygulanmayacaktır. Dolayısıyla birden fazla nitelikli kasten öldürme suçunun varlığı halinde her biri için ayrı ayrı cezalara hükmolunacaktır.
Kasten öldürme suçunda zincirleme suç hükümleri uygulanmaz.
Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasının müebbet hapis cezasından farkı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun ile buna ilişkin tüzükte belirtilen sıkı güvenlik rejimine göre düzenlenen hapis cezası olmasıdır. Kasten adam öldürme suçuna teşebbüs halinde fail, meydana gelen zarar veya tehlikenin ağırlığına göre, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası yerine on üç yıldan yirmi yıla kadar, müebbet hapis cezası yerine dokuz yıldan on beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacaktır. Kasten adam öldürme suçunda, haksız tahrik ya da nefsi müdafaa gibi durumların bulunduğu hallerde cezada ya indirim yapılacak ya da ceza verilmeyecektir.
· Kasten Öldürmenin İhmali Davranışla İşlenmesi Cezası (TCK m.83)
Kasten öldürme suçunun ihmal davranışla işlenmesi halinde kişi hakkında, temel ceza olarak, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası yerine yirmi yıldan yirmi beş yıla kadar, müebbet hapis cezası yerine on beş yıldan yirmi yıla kadar, diğer hallerde ise on yıldan on beş yıla kadar hapis cezasına hükmolunabileceği gibi, cezada indirim de yapılmayabilir.
Kasten Öldürme Suçunun Özel Görünüşleri
Kasten öldürme suçu incelenirken suç genel teorisine göre yukarıda sayıldığı üzere maddi ve manevi unsurların üzerinde durulmuştur. Bu anlatılan kurumlar, insanlar tarafından işlenen ve suç sayılan bütün fiilleri tipik olarak cezalandırmaya yeterli görülmemiş, bu yüzden özel görünüş biçimleri de düzenlenmiştir. Anlatılan bütün unsurların suçun işlenişinde var olması demek kişinin her koşulda cezalandırılabileceği anlamına gelmemekte, bazı ek şartların varlığı aranmaktadır. Kasten öldürme suçunun özel görünüşleri iştirak, içtima ve teşebbüs hali olarak düzenlenmiştir, yazımızın devamında bu durumlar ele alınmıştır.
· Teşebbüs
Kasten öldürme suçunun tamamlanabilmesi ölümün gerçekleşmesine bağlıdır. Failin öldürme için hareketini tamamlaması sonucunda failin elinde olmayan nedenlerle ölümün gerçekleşmemesi durumunda teşebbüs durumundan söz edilecektir.
Kasten öldürme suçu, mağdurun ölümü ile birlikte tamamlanır. Hareket ile netice arasında bir zamanın geçmiş olması önemli değildir. Ancak bu durumlarda nedensellik bağının tespiti zorlaşabilir. Doğrudan doğruya bir insanı öldürmeye yönelik elverişli herhangi bir hareketin yapılmasıyla birlikte fail teşebbüs alanına girmiş olur. 5237 sayılı TCK. eksik- tam teşebbüs ayrımı yapmadığı için teşebbüs nedeniyle cezada yapılacak indirim bakımından artık icra hareketlerinin tamamlanıp tamamlanmadığına değil, o ana kadar yapılan hareketlerin suçun konusu olan yasam hakkına yönelik ortaya çıkardığı zarar veya tehlikeye bakılacaktır.
· İştirak
Öldürme suçunun başkalarına iştiraki halinde, bu kişilerin eylemleri de aynı değerlendirmeye tabi tutulacaktır. Kasten öldürme suçu, iştirak hallerinin hepsine elverişlidir. Ancak iştirak iradesi olmayan failin eylemini bağımsız olarak değerlendirmek gerekecektir. Suçun nitelikli halinin iştiraki için ise TCK’nın 40.maddesi birinci fıkrasının ikinci cümlesi “Suçun işlenişine iştirak eden her kişi, diğerinin cezalanmasını önleyen kişisel nedenler göz önünde bulundurulmaksızın kendi kusurlu fiiline göre cezalandırılır.” hükmüne göre değerlendirilecektir. Nitelikli hali bilerek suça katılan kişiye nitelikli hal sirayet edecektir. Bilme unsuru eksik kaldığı takdirde kasten öldürmenin nitelikli haline katılma söz konusu olmayacaktır.
· İçtimaı
Türk Ceza Kanunu’nun 43. maddesi 1. fıkrası gereğince, “Bir suç işleme kararının icrası kapsamında, değişik zamanlarda bir kişiye karşı aynı suçun birden fazla işlenmesi durumunda, bir cezaya” hükmedilmesi gerektiği belirtilmiştir. Ancak aynı maddenin 3. fıkrasında; “Kasten öldürme (…) suçlarında bu madde hükümleri uygulanmaz” ifadesi yer aldığı için kasten öldürme suçlarında müteselsil suç hükümleri uygulamamaktadır.
Türk Ceza Kanunu’nun 43. maddesi 2. fıkrası gereğince; “Aynı suçun birden fazla kişiye karşı tek bir fiille işlenmesi durumunda da, birinci fıkra hükmü uygulanır” ifadesine karşın aynı maddenin 3. fıkrasında yer alan; “Kasten öldürme (…) suçlarında bu madde hükümleri uygulanmaz” ifadesi gereğince, inceleme konusu suç açısından aynı neviden fikri içtimaı hükümleri de uygulanamaz.
Türk Ceza Kanunu’nun 44. maddesinde ise, fikri içtimaı hükümleri düzenlenmektedir. Yer alan bu düzenleme, “işlediği bir fiil ile birden fazla farklı suçun oluşmasına sebebiyet veren kişi, bunlardan en ağır cezayı gerektiren suçtan dolayı cezalandırılır” şeklindedir. Burada dikkat edilmesi gereken, işlenen tek bir fiil ile birden fazla ve farklı nitelikte suçun oluşmasıdır. Böyle bir durumda faile bu suçlardan en ağır olanının cezası verilecektir. Örneğin bir kişiyi yaralamak amacıyla fırlatılan sopa, birini yaraladıktan sonra veya kişiye isabet etmeden işyeri camına çarparak camın kırılmasına neden olabilir. Bu durumda, sopa fırlatma fiili tek olup bu tek fiil ile hem tamamlanmış veya teşebbüs aşamasında kalmış kasten yaralama suçu hem de başkasının malına zarar verme suçu işlenmiş olmaktadır. Bu gibi durumlarda kişi işlediği tek bir fiille birden fazla ve birden farklı suçun oluşumuna neden olmaktadır. İşte bu hallerde suçlardan en ağır cezayı gerektireni ile cezalandırılmasıyla yetinilmelidir. Kasten öldürme suçunda da, fikri içtimaı hükümleri uygulama alanı bulmaktadır.
Öte yandan, tek bir fiil ile birden fazla suçun oluşmasına sebebiyet verilmiyor da bir suçu işlemek için birden fazla fiil icra ediliyorsa ve bu icra edilen fiillerin hepsi ayrı suçların doğmasına sebep oluyorsa; fail gerçekleştirdiği bütün fiillerden ve bu fiillerin sebep olduğu bütün suçlardan cezalandırılmalıdır. Bir başka deyişle, fail yaşanan somut olayda ne kadar ceza hükmünü ihlal etmiş ise o kadar suçtan cezalandırılır. Faile verilen bu cezalar toplanarak infaz edilmektedir. Bu işleme gerçek (maddi) içtimaı denir. Örneğin, bir kişiyi öldürmek amacıyla kapısını kırarak, konutuna giren ve onu öldüren fail; mala zarar verme, konut dokunulmazlığını ihlal ve kasten öldürme suçlarından ayrı ayrı cezalandırılır.
Kasten Öldürme Suçunda Şikayet Süresi, Zamanaşımı, Uzlaşma ve Görevli Mahkeme
· Kasten Öldürme Suçunda Şikayet Süresi
Takibi şikayete tabi olan suçlar Türk Ceza Kanunu’nda açık bir şekilde düzenlenmiştir. Bu şekilde TCK’da düzenlenen suçlarda şikayete tabi olduklarına dair bir düzenleme bulunmuyor ise, söz konusu suçalr şikayete tabi suçlar değillerdir. Kasten öldürme suçunun TCK 81-82 ve 83. maddelerinde yer alan düzenlemelerde, şikayete tabi olduğu yönünde bir ibare bulunmadığından; kasten adam öldürme suçu soruşturulması ve kovuşturulması şikâyete tabi bir suç değildir.
· Kasten Öldürme Suçunda Zamanaşımı
Türk Ceza Kanunu uyarınca kasten öldürme suçunun 81. madde de düzenlenen temel şekli için zamanaşımı süresi 25 yıldır ancak nitelikli halinin gerçekleşmesi durumunda bu süre 30 yıl olacaktır.
· Kasten Öldürme Suçunda Uzlaşma
Uzlaşma, suçtan mağdur olan kişinin suç şüphelisi ile anlaşması sonucunda ceza yargılamasının sona ermesidir. Uzlaşma şikâyetten vazgeçme değildir. Kasten öldürme suçu uzlaştırma kapsamındaki suçlardan bir tanesi değildir.
· Kasten Öldürme Suçunda Etkin Pişmanlık
Etkin pişmanlık Türk Ceza Kanununda düzenlenmiş bir kişisel cezasızlık ya da ceza da indirime sebep olan kurumdur. Etkin pişmanlık hükümleri, Türk Ceza Kanunu’nda her suç tipi için düzenlenmemiştir. Kimi suç tipleri için öngörülen etkin pişmanlık hükümleri, kanunilik ilkesi gereğince yalnızca düzenlenmiş olduğu suç tipleri bakımından uygulanabilecek bir hukuki müessesidir. Kasten öldürme suçunda etkin pişmanlık hükümlerinin uygulanması mümkün değildir.
· Kasten Öldürme Suçunda Görevli Mahkeme
Kasten öldürme suçunun basit halinde de nitelikli halinde de görevli mahkeme Ağır Ceza Mahkemeleridir. Yetkili mahkeme ise suçun işlendiği yer mahkemesidir. Kasten öldürmeye teşebbüs suçunda ise yetkili mahkeme teşebbüste, son icra hareketinin gerçekleştirildiği yer mahkemesidir.
Kasten öldürme
Madde-81
(1) Bir insanı kasten öldüren kişi, müebbet hapis cezası ile cezalandırılır.
Nitelikli haller
Madde-82
(1) Kasten öldürme suçunun;
a) Tasarlayarak,
b) Canavarca hisle veya eziyet çektirerek,
c) Yangın, su baskını, tahrip, batırma veya bombalama ya da nükleer, biyolojik veya kimyasal silah kullanmak suretiyle,
d) Üstsoy veya altsoydan birine ya da eş veya kardeşe karşı,
e) Çocuğa ya da beden veya ruh bakımından kendisini savunamayacak durumda bulunan kişiye karşı,
f) Gebe olduğu bilinen kadına karşı,
g) Kişinin yerine getirdiği kamu görevi nedeniyle,
h) Bir suçu gizlemek, delillerini ortadan kaldırmak veya işlenmesini kolaylaştırmak ya da yakalanmamak amacıyla,
i) (Ek:29/6/2005 – 5377/9 md.)Bir suçu işleyememekten dolayı duyduğu infialle,
j) Kan gütme saikiyle,
k) Töre saikiyle
İşlenmesi halinde, kişi ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ile cezalandırılır.