Koşullu Salıverilme (Şartlı Tahliye) Nedir?

Posted on class="byline"> ile avmfs

Koşullu Salıverilme (Şartlı Tahliye) Nedir?

Şartlı tahliye, Hükümle verilen cezanın bir kısmını ceza evinde ve iyi halli olarak geçiren hükümlüye tanınan cezanın geri kalanını dışarda geçirmesini sağlayan uygulamadır. Salı verilen hükümlü belli şartları yerine getirmesi ve suçtan uzak durması gerekir aksi taktirde salıverilme kararı geri alınır ve kişi tekrar ceza evine alınır.

Şartlı Tahliye (Koşullu Salıverme) Şartları Nelerdir?

Cezanın Bir Kısmının İnfaz Edilmesi Şartı

5275 sayılı İnfaz Kanunu’nun 107. Maddesi 2. fıkrasına göre şartlı tahliyeden yararlanabilmek için hükümlünün belli bir süreyi cezaevinde geçirmesi gerekir. Hükümlünün cezaevinde geçirmesi gereken süre mahkum olduğu hapis cezasının niteliğine ve miktarına göre hesaplanır. Hükümlünün mahkum olduğu hapis cezasına göre cezaevinde geçirmesi gereken süreler şu şekildedir:

  • Genel İnfaz Oranı (1/2): 14.04.2020 tarihinde yasalaşan 7242 sayılı Kanun ile hapis cezasının genel infaz oranı 1/2’dir. Süreli hapis cezalarına mahkûm edilmiş olanlar cezalarının 1/2’sini infaz kurumunda çektikleri takdirde, koşullu salıverilmeden yararlanabilirler.
  • İstisnai Suçlarda İnfaz Oranı (2/3): Bazı istisnai suçlarda infaz oranı 2/3’tür. İnfaz oranı 2/3 olan suçlar şunlardır (5275 sk. m.107/2):
    • a) Kasten öldürme suçlarından (madde 81, 82 ve 83) süreli hapis cezasına mahkûm olanlar,
    • b) Neticesi sebebiyle ağırlaşmış yaralama suçundan (madde 87, fıkra iki, bent d) süreli hapis cezasına mahkûm olanlar,
    • c) İşkence suçundan (madde 94 ve 95) ve eziyet suçundan (madde 96) süreli hapis cezasına mahkûm olanlar,
    • d) Cinsel saldırı (madde 102/1, ikinci fıkra hariç), reşit olmayanla cinsel ilişki (madde 104, ikinci ve üçüncü fıkra hariç) ve cinsel taciz (madde 105) suçlarından süreli hapis cezasına mahkûm olanlar,
    • e) Cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlardan (madde 102, 103, 104 ve 105) hapis cezasına mahkûm olan çocuklar,
    • f) Özel hayata ve hayatın gizli alanına karşı suçlardan (madde 132, 133, 134, 135, 136, 137 ve 138) süreli hapis cezasına mahkûm olanlar,
    • g) Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçundan (madde 188) hapis cezasına mahkûm olan çocuklar,
    • h) Devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk suçlarından (madde 326 ilâ 339) süreli hapis cezasına mahkûm olanlar.
    • Ayrıca suç işlemek için örgüt kurmak veya yönetmek ya da örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenen suçlar ile Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren suçlardan mahkûm olan çocuklar ile Devlet İstihbarat Hizmetleri ve Milli İstihbarat Teşkilatı Kanunu kapsamına giren suçlardan mahkûm olanlar hakkında koşullu salıverilme oranı üçte iki olarak uygulanır.
  • Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına mahkum edilmiş olanlar otuz yılını;
    • Birden fazla ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına veya ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ile müebbet hapis cezasına mahkûmiyet hâlinde otuz altı yılını,
    • Bir ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ile süreli hapis cezasına mahkûmiyet hâlinde en fazla otuz altı yılını,
  • Müebbet hapis cezasına mahkûm edilmiş olanlar yirmi dört yılını;
    • Birden fazla müebbet hapis cezasına mahkûmiyet hâlinde otuz yılını,
    • Bir müebbet hapis cezası ile süreli hapis cezasına mahkûmiyet hâlinde en fazla otuz,
  • Koşullu salıverilme süresinin hesaplanmasında, hükümlünün on beş yaşını dolduruncaya kadar infaz kurumunda geçirdiği bir gün, iki gün olarak dikkate alınır. (5275 sayılı Kanun m.107/5).
  • Suç Örgütü Suçlarında Koşullu Salıverilme Süresi (2/3): Suç işlemek için örgüt kurmak veya yönetmek ya da örgütün faaliyeti (TCK 220) çerçevesinde işlenen suçtan dolayı mahkûmiyet halinde; ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına mahkûm edilmiş olanlar otuz altı yılını, müebbet hapis cezasına mahkûm edilmiş olanlar otuz yılını, süreli hapis cezasına mahkûm edilmiş olanlar cezalarının 2/3’ünü infaz kurumunda çektikleri takdirde, koşullu salıverilmeden yararlanabilirler (5275 sayılı kanun md.107/4). Ancak, bu süreler;
    • Birden fazla ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına veya ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ile müebbet hapis cezasına mahkûmiyet hâlinde kırk,
    • Birden fazla müebbet hapis cezasına mahkûmiyet hâlinde otuz dört,
    • Bir ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ile süreli hapis cezasına mahkûmiyet hâlinde en fazla kırk,
    • Bir müebbet hapis cezası ile süreli hapis cezasına mahkûmiyet hâlinde en fazla otuz dört,
    • Birden fazla süreli hapis cezasına mahkûmiyet hâlinde en fazla otuz iki yıldır.
  • 3/4 İnfaz Oranı Olan Suçlar: Bazı suçların infaz oranı 3/4 olarak kabul edilmiştir. Bu şuçlar şunlardır:

Belirtmek gerekir ki Örgüte yardım etme, örgüte silah sağlama (TCK 220 veya 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu gereği silahlı örgüt) cezası 3/4 infaz oranı ile infaz edilir. Çünkü, 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu m.2, 3 ve 4 gereği ve bu suçlar “terör suçu” olarak kabul edilir. Aynı kanuna göre, örgüt faaliyeti çerçevesinde işlenen suçlar da “terör suçları” olarak kabul edildiğinden (örneğin, kişiyi hürriyetinden yoksun bırakma, adam öldürme, mala zarar verme vs.) bu suçlar açısından da 3/4 infaz oranı uygulanacaktır.

Örgüt propagandası yapma suçu koşullu salıverilme şartları, 5275 sayılı yasanın 107/4 ve 108. maddelerine göre belirlenir. Çünkü, 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu’nun 17. maddesi infaz bakımından bu maddeler doğrudan atıf yapmaktadır. Bu nedenle propaganda suçunun infaz oranı da 3/4’tür.

  • Tekerrür Halinde Koşullu Salıverilme: Tekerrür halinde mükerrerlere özgü infaz rejimi uygulanır. Mükerrerlere özgü infaz rejimi, daha önce işlediği suçun cezası kesinleştikten sonra belli bir süre içinde ikinci suçun işlenmesi halinde uygulanan infaz rejimidir. Mükerrerlere özgü infaz rejiminde koşullu salıverilmeden yararlanabilmek için aşağıdaki sürelerin cezaevinde geçirilmesi gerekir (5275 sayılı Kanun m.108):
    • Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasının otuz dokuz yılının,
    • Müebbet hapis cezasının otuz üç yılının,
    • Süreli hapis cezasının 2/3’ünü

infaz kurumunda iyi halli olarak çekilmesi durumunda, koşullu salıverilmeden yararlanılabilir.

Tekerrür nedeniyle koşullu salıverme süresine eklenecek miktar, tekerrüre esas alınan cezanın en ağırından fazla olamaz. İkinci defa tekerrür hükümlerinin uygulanması durumunda, hükümlü koşullu salıverilmez.

Hükümlünün İyi Halli Olması Şartı

Kişinin koşullu salıverilme hükümlerinden yararlanabilmesi için bir diğer şart “iyi halli” olmasıdır. Hükümlünün tüm cezasının infazı sırasında iyi halli olması şart değildir. Koşullu salıverilme kararının verileceği tarihte iyi halli olması yeterlidir.

Koşullu Salıverilme (Şartlı Tahliye) Hükümlerinden Yararlanamayacak Mahkumlar

Mahkumlar bazı durumlarda koşullu salıverilme hükümlerinden yararlanamazlar. Koşullu salıverilme (şartlı tahliye) hükümlerinin uygulanamayacağı haller şunlardır:

  • İkinci defa tekerrür hükümlerinin uygulanması durumunda, hükümlü koşullu salıverilmez (5275 m.108/3),
  • 4771 sayılı Kanun gereği idam cezası hapis cezasına çevrilen hükümlüler şartlı tahliye hükümlerinden yararlanamaz.
  • 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun İkinci Kitap, Dördüncü Kısım, “Devletin Güvenliğine Karşı Suçlar” başlıklı Dördüncü Bölüm, “Anayasal Düzene ve Bu Düzenin İşleyişine Karşı Suçlar” başlıklı Beşinci Bölüm, “Milli Savunmaya Karşı Suçlar” başlıklı Altıncı Bölüm altında yer alan suçlardan birinin bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi dolayısıyla “ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına mahkûmiyet” hâlinde, koşullu salıverilme hükümleri uygulanmaz (5275 m.107/16).