Uyuşturucu Madde Ticareti Suçu

Uyuşturucu madde ticareti suçu, 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu’ nun 188. maddesinde düzenlenmiştir. Seçimlik hareketli bir suç olup, uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin imali, ithali, ihracı, ülke içinde satılması, satışa arz edilmesi, başkalarına verilmesi (temin etme), sevk edilmesi, nakledilmesi, depolanması veya ticaret amacıyla satın alınması, kabul edilmesi ile birden fazla şekilde işlenebilen bir suçtur.

Uyuşturucu madde ticaretinin konusunu esrar olarak tabir edilen ot, kubar, kenevir, afyon benzeri maddeler için suçun normal halinden ceza verilirken, eroin, kokain, morfin veya baz morfin gibi uyuşturucu maddeler ise suçun daha ağır cezayı gerektiren nitelikli hali işlenmiş olur.

Uyuşturucu Madde Ticareti Suçları Kapsamı

Uyuşturucu Madde İmal Etme Suçu: Bir maddenin veya bir uyuşturucu maddenin işlemden geçirilerek başka bir uyuşturucu maddeye dönüştürülmesini ifade eder. Uyuşturucu imalatı için uygun yer, alet ve malzemelerin uyuşturucu imaline elverişli olması gerekir. Özellikle suçun işlendiğinin tespitinden sonra olay mahallinde ele geçirilen malzemelerin imalata elverişli olup olmadığı Adli Tıp Kurumu gibi uzman kişilerce tespitinin yapılması gerekmektedir.

Uyuşturucu Madde İthal Etme Suçu: Uyuşturucu ya da uyarıcı maddelerin ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak yurt dışından ülke içine sokulması durumunda uyuşturucu ya da uyarıcı maddelerin ithali suçu oluşacaktır. Uyuşturucu ya da uyarıcı maddenin, gümrük kapısından ya da gümrük kapısı dışındaki kara, deniz ve hava sınırlarının herhangi bir yerinden ülkeye geçirilmesinin bir önemi olmayıp, yurt dışından Türkiye sınırları içerisine sokulmuş olması suçun oluşması için yeterlidir.

Uyuşturucu Madde İhraç Etme Suçu: Uyuşturucu ihraç etme, ülke sınırları içinde bulunan uyuşturucunun başka bir ülkeye yani ülke sınırları dışına çıkarılmasıdır (TCK md. 188/1). Uyuşturucu madde ihraç etme, ancak uyuşturucu maddenin gümrük kapısından ( sınır kapılarından) geçmesiyle meydana gelen bir fiildir.

Uyuşturucu Madde Sevk veya Nakletme Suçu: Uyuşturucu maddenin başkasına verilmesi veya devredilerek menfaat sağlanması amacıyla biryerden başka bir yere götürülmesi “uyuşturucu madde sevk veya nakletme suçu”olarak nitelendirilmektedir. Buradaki nakil ve sevk işlemi ülke sınırları içerisinde olmalıdır. (TCK md. 188/3)

Uyuşturucu Madde Kabul Etme ve Bulundurma Suçu: Buradaki kabul etme eyleminden anlaşılması gereken, verilen uyuşturucu maddeyi kullanım amacı dışında kabul edip, zilyetliğine yani hakimiyetine geçirmesidir. Bulundurmaktan kasıt ise, kendisine ya da bir başkasına ait uyuşturucu ya da uyarıcı maddeyi şahsi kullanım amacı dışında ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak üzerinde tasarrufta bulunabilecek şekilde hakimiyeti altında tutması şeklinde tanımlanabilecektir.

Uyuşturucu Madde Satma, Satışa Arzetme veya Satın Alma: Uyuşturucu madde satma suçu, uyuşturucu maddenin bir bedel karşılığında başkasına devredilmesini ifade eder. Uyuşturucu maddeyi satışa arzetme, henüz satış aşamasına gelmese de uyuşturucu maddenin satışı için bazı hazırlık hareketleri yapmayı ifade eder. Uyuşturucu madde satın alma suçu ise, uyuşturucu maddeyi alan kişinin bunu kişisel kullanım için değil de ticari amaç için satın almasıyla oluşur. Uyuşturucu madde satma, satışa arz etme veya satınalma fiillerinin cezası aynıdır (TCK md. 188/3).

Uyuşturucu Madde Temin Etme (Başkasına Verme, Sağlama) Suçu: Uyuşturucu madde temini, yani başkasına verme, uyuşturucu sağlama fiili; bir kimsenin kendisinde bulunan veya herhangi bir surette elde ettiği uyuşturucu veya uyarıcı maddeyi, satış amacı olmadan ve herhangi bir bedel almaksızın başkasına vermesidir. Uyuşturucu madde temin etme suçunda kilit nokta, failin, uyuşturucu maddeyi satış veya satışa arzetme amacı dışında başkalarına devretmesidir. Uyuşturucu maddeyi alan kişinin de bu maddeyi hangi amaçla aldığının bir önemi yoktur. Kendi kişisel ihtiyacı için kullanacak olan bir kimseye uyuşturucu ve uyarıcı madde temin etme fiili, kanunda uyuşturucu maddeyi “başkasına verme” şeklinde tanımlanan suçu oluşturur (TCK md. 188/3)

Uyuşturucu Madde Ticareti Suçunun Cezası

Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçunun cezası TCK 188’ inci maddede işlenen suçun şekline göre aşağıdaki gibi sıralanmıştır;

· Uyuşturucu veya uyarıcı maddeleri ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak imal, ithal veya ihraç eden kişi, 20 yıldan 30 yıla kadar hapis ve yirmi bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır. Uyuşturucu veya uyarıcı madde ihracı fiilinin diğer ülke açısından ithal olarak nitelendirilmesi dolayısıyla bu ülkede yapılan yargılama sonucunda hükmolunan cezanın infaz edilen kısmı, Türkiye’de uyuşturucu veya uyarıcı madde ihracı dolayısıyla yapılacak yargılama sonucunda hükmolunan cezadan mahsup edilir.

· Uyuşturucu veya uyarıcı maddeleri ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak ülke içinde satan, satışa arz eden, başkalarına veren (temin eden), sevk eden, nakleden, depolayan, satınalan, kabul eden, bulunduran kişi, 10 yıldan az olmamak üzere hapis ve yirmi bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır. Ancak, uyuşturucu veya uyarıcı madde verilen veya satılan kişinin çocuk olması hâlinde, veren veya satan kişiye verilecek hapis cezası on beş yıldan az olamaz.

· Yukarıdaki belirtilen uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin eroin, kokain, morfin, sentetik kannabinoid ve türevleri veya baz morfin olması, halinde verilecek ceza yarı oranında artırılır.

Uyuşturucu madde satma, satışa arzetme, başkalarına verme (temin etme), sevk etme, nakletme, depolama, satın alma, kabul etme, bulundurma fiillerin; okul, yurt, hastane, kışla veya ibadethane gibi tedavi, eğitim, askerî ve sosyal amaçla toplu bulunulan bina ve tesisler ile bunların varsa çevre duvarı, tel örgü veya benzeri engel veya işaretlerle belirlenen sınırlarına iki yüz metreden yakın mesafe içindeki umumi veya umuma açık yerlerde işlenmesi, halinde suçun cezası 15 yıldan az olmamak üzere hapis ve 30 bin güne kadar adli para cezasıdır (TCK md. 188/4)
Yukarıdaki tüm uyuşturucu suçlarının, üç veya daha fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi hâlinde verilecek ceza yarı oranında, suç işlemek için teşkil edilmiş bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi hâlinde, verilecek ceza bir kat artırılır (TCK md. 188/5).
Üretimi resmi makamların iznine veya satışı yetkili tabip tarafından düzenlenen reçeteye bağlı olan ve uyuşturucu veya uyarıcı madde etkisi doğuran her türlü madde açısından da yukarıdaki fıkralar hükümleri uygulanır. Ancak, verilecek ceza yarısına kadar indirilebilir (TCK md. 188/6).
Uyuşturucu veya uyarıcı etki doğurmamakla birlikte, uyuşturucu veya uyarıcı madde üretiminde kullanılan ve ithal veya imali resmi makamların iznine bağlı olan maddeyi ülkeye ithal eden, imal eden, satan, satın alan, sevk eden, nakleden, depolayan veya ihraç eden kişi, sekiz yıldan az olmamak üzere hapis ve yirmi bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır (TCK md. 188/7).
Bu maddede tanımlanan suçların tabip, diş tabibi, eczacı, kimyager, veteriner, sağlık memuru, laborant, ebe, hemşire, diş teknisyeni, hasta bakıcı, sağlık hizmeti veren, kimyacılıkla veya ecza ticareti ile iştigal eden kişi tarafından işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranında artırılır (TCK md. 188/8).

Uyuşturucu Madde Ticareti Suçunda Etkin Pişmanlık Hükümleri (TCK 192)

Uyuşturucu madde ticareti yapan kişi ya da kişiler özgür iradeleri altında pişmanlık gösterip kamunun uğradığı zararı telafi etme adına yetkili mercilere yardımcı olup, suçun işlenişinde kim ya da kimlerin olduğu, ne amaçla işlendiği, suç yerini gösterme, suça konu eşyaların yerin gösterme gibi söz konusu olumlu davranışlar göstermeleri halinde uygulanacak müessesedir. Türk Ceza Kanunu’ nun 192. Maddesinde iki ayrı pişmanlık hükmü vardır;

· Suçun işlendiği resmi makamlar tarafından haber alınmadan önce etkin pişmanlık halinde,

Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçlarına iştirak etmiş olan kişi, resmi makamlar tarafından haber alınmadan önce, diğer suç ortaklarını ve uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin saklandığı veya imal edildiği yerleri merciine haber verirse, verilen bilginin suç ortaklarının yakalanmasını veya uyuşturucu veya uyarıcı maddenin ele geçirilmesini sağlaması halinde, hakkında cezaya hükmolunmaz.

· Suçun işlendiği resmi makamlar tarafından haber alındıktan sonra etkin pişmanlık halinde,

Bu suçlar haber alındıktan sonra gönüllü olarak, suçun meydana çıkmasına ve fail veya diğer suç ortaklarının yakalanmasına hizmet ve yardım eden kişi hakkında verilecek ceza, yardımın niteliğine göre dörtte birden yarısına kadarı indirilir.

Görüldüğü üzere söz konusu suçun işlenmesinden sonra hangi safhada pişmanlık gösterildiği ceza indirimi açısından son derece önemli bir konudur.

Uyuşturucu Madde Kullanma ile Ticareti Arasındaki Fark

Uyuşturucu madde ticareti ile kullanma suçları birbirinden tamamen farklı olup önceki makalemizde uyuşturucu madde kullanma suçunun kriterlerini ve verilen cezaları ele almıştık. Burada yeniden değinmekte fayda vardır ki her iki suçu birbirinden ayıran keskin farklar mevcuttur. Bunları kısaca ele alırsak;

· Uyuşturucu madde kullanma suçu ve ticaret suçunda en önemli ayrımlarından biri ele geçirilen uyuşturucu maddesinin miktarıdır. bireyin kişisel ihtiyaç sınırını aşacak miktarda uyuşturucu madde bulundurması, uyuşturucu maddeyi kişisel kullanım amacı dışında bulundurduğuna karine teşkil etmektedir. Adli Tıp Kurumu tarafından genellikle kişilerin kullanım için uygun görülen sınır her defasında 1-1,5 gram olmak üzere günde üç kez esrar tüketebildikleri bildirilmektedir. Yani ortalama günde 3-4,5 gram olarak kabul edilmektedir. Buna göre yıllık kullanım miktarının üzerinde uyuşturucu madde bulunduran kişi, uyuşturucu maddeyi kullanma amacı dışında bulundurduğu karinesi teşkil eder.

· Şahsın elinde bulunan maddeyi kullanmak için mi yoksa ticaret için mi bulundurduğunun diğer kriter ise yaptığı eylemdir. Örneğin elinde olan maddeyi sattığını söyleyen tanık, ihbarcı ya da kendisinden satın aldığını söyleyen biri ya da birileri varsa uyuşturucu ticareti suçu işlediği anlamına gelir.

· Uyuşturucu maddenin nerede ele geçirildiği de son derece önemlidir. Genellikle uyuşturucu kullanan şahıslar günlük kullanım miktarı sınırları içerisindeki uyuşturucuyu cebinde, aracında, evinde ya da işyerinde bulundururlar. Yani kolaylıkla ulaşabileceği yerler. Oysaki ticaretini yapan kişiler bunu zula diye tabir edilen metruk yerler, depo gibi yerlerde gizlerler.

· Bir diğer kriter ise ele geçirilen maddenin şekli ve biçimdir. Örneğin uyuşturucu maddelerin yakalandığı yerde hassas terazi, paketleme poşetleri, satışa hazır hale getirilmiş şekilde fişek haline getirilmesi uyuşturucu madde ticareti yaptığı anlamına gelebilmektedir. Oysaki kullanan kişiler genellikle içeceği uyuşturucuyu kullanmak için genelde hazır hale getirmektedir.

Yukarıda maddeler halinde sayılan kriterler bir çok mahkeme ve yargıtay kararında da dikkat edilen hususlardır.

Uyuşturucu madde ticareti ve Etkin pişmanlık

Etkin pişmanlık, Kişinin eyleminden dolayı pişman olması olarak tanımlanabilir ancak bu haktan faydalanabilme için kanunumuz belli başlı şartların bir araya gelmesini aramaktadır. Uyuşturucu madde ticaretini resmi makamlar öğrenmeden uyuşturucu maddelerin saklama, üretim ve satım yerleri ile suç ortakları hakkında bilgi veren kişi tck 192/1-2 maddesi uyarınca hakkında cezaya hükmolunmaz. Suçun işlendiği resmi makamlar tarafından öğrenildikten sonra faillerin yakalanmasına yardım eden kişi için verilecek ceza tck 192/3 uyarınca dörtte birden yarısına kadar indirilir.

Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti

Madde-188

(1) Uyuşturucu veya uyarıcı maddeleri ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak imal, ithal veya ihraç eden kişi, yirmi yıldan otuz yıla kadar hapis ve yirmibin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.

(2) Uyuşturucu veya uyarıcı madde ihracı fiilinin diğer ülke açısından ithal olarak nitelendirilmesi dolayısıyla bu ülkede yapılan yargılama sonucunda hükmolunan cezanın infaz edilen kısmı, Türkiye’de uyuşturucu veya uyarıcı madde ihracı dolayısıyla yapılacak yargılama sonucunda hükmolunan cezadan mahsup edilir.

(3) Uyuşturucu veya uyarıcı maddeleri ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak ülke içinde satan, satışa arz eden, başkalarına veren, sevk eden, nakleden, depolayan, satın alan, kabul eden, bulunduran kişi, on yıldan az olmamak üzere hapis ve yirmibin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.(1)(2) (Ek cümle: 18/6/2014 – 6545/66 md.) Ancak, uyuşturucu veya uyarıcı madde verilen veya satılan kişinin çocuk olması hâlinde, veren veya satan kişiye verilecek hapis cezası on beş yıldan az olamaz.

(4) (Değişik: 27/3/2015-6638/11 md.) a) Yukarıdaki fıkralarda belirtilen uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin eroin, kokain, morfin, sentetik kannabinoid ve türevleri veya bazmorfin olması,

b) Üçüncü fıkradaki fiillerin; okul, yurt, hastane, kışla veya ibadethane gibi tedavi, eğitim, askerî ve sosyal amaçla toplu bulunulan bina ve tesisler ile bunların varsa çevre duvarı, tel örgü veya benzeri engel veya işaretlerle belirlenen sınırlarına iki yüz metreden yakın mesafe içindeki umumi veya umuma açık yerlerde işlenmesi,

hâlinde verilecek ceza yarı oranında artırılır.

(5) (Değişik: 18/6/2014 – 6545/66 md.) Yukarıdaki fıkralarda gösterilen suçların, üç veya daha fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi hâlinde verilecek ceza yarı oranında, suç işlemek için teşkil edilmiş bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi hâlinde, verilecek ceza bir kat artırılır.

(6) Üretimi resmi makamların iznine veya satışı yetkili tabip tarafından düzenlenen reçeteye bağlı olan ve uyuşturucu veya uyarıcı madde etkisi doğuran her türlü madde açısından da yukarıdaki fıkralar hükümleri uygulanır. (Ek cümle: 29/6/2005 – 5377/22 md.) Ancak, verilecek ceza yarısına kadar indirilebilir.

(7) Uyuşturucu veya uyarıcı etki doğurmamakla birlikte, uyuşturucu veya uyarıcı madde üretiminde kullanılan ve ithal veya imali resmi makamların iznine bağlı olan maddeyi ülkeye ithal eden, imal eden, satan, satın alan, sevk eden, nakleden, depolayan veya ihraç eden kişi, sekiz yıldan az olmamak üzere hapis ve yirmibin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.(1)(2)

(8) Bu maddede tanımlanan suçların tabip, diş tabibi, eczacı, kimyager, veteriner, sağlık memuru, laborant, ebe, hemşire, diş teknisyeni, hastabakıcı, sağlık hizmeti veren, kimyacılıkla veya ecza ticareti ile iştigal eden kişi tarafından işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranında artırılır.