Yağma -Gasp- Suçu
Gasp (yağma) suçu, Türk Ceza Kanunu’nun Mal Varlığına Karşı Suçlar bölümünde 148. ve 150. maddeleri arasında düzenlenmiştir. Yağma suçu aynı zamanda gasp olarak da bilinmektedir. Yağma suçu ile korunmak istenen hukuki değer, mal varlığının korunması olup kişinin rızası dahili olmadan malına el konulmasıdır.
Yağma suçu, mal sahibinden rızası dahilinde olmadan ve tehdit ya da cebir ile malın elinden alınmasıdır. Mal sahibinin elinden tehdit veya cebir ile alındığından hırsızlık suçundan ayrılmaktadır ve hırsızlık suçundan daha ağır ceza verilmektedir.
Yağma (Gasp) Suçunun Özellikleri
- Yağma suçuna konu olacak mal, taşınır maldır. Taşınmaz mallar adına yağma suçu işlenmemektedir.
- Yağma suçu ile kişinin özgürlüğü, vücut dokunulmazlığının ihlali ve mülkiyet hakkının ihlali korunmak istenmiştir. Suçun hırsızlık suçundan farkı korunmak istenen değerden farklı olduğudur.
- Yağma suçu, hırsızlık suçunda olduğu gibi bir kimsenin malına rızası olmadan malını elinden alması, el koymasıdır. Ancak hırsızlık suçunda cebir ve tehdit unsurları bulunmamaktadır. Yağma suçunda mal sahibinin elinden cebir (şiddet) veya tehdit ile mal alınmaktadır. Her ikisinde de rıza dışı mal elden alınmış olsa da ikisi arasındaki fark cebir veya tehdit ile ortaya çıkmaktadır.
- Yağma suçunun oluşabilmesi için başkasına ait olan bir malın alınması gerekmektedir. Başkasına ait olan bir malın rızası haricinde alınırken cebir veya tehdit unsuruna başvurulması halinde yağma suçu meydana gelecektir. Cebir veya tehdit olarak kendisinin, yakınının veya bir başkasının hayatına, vücut veya cinsel dokunulmazlığına yönelik saldırı gerçekleşeceğinden ya da tehdit ile zarar vereceğinden bahisle malı teslime ya da alınmasına karşı konulmasına engel olunmasıdır. (TCK 148)
- Seçimlik hareket ile işlenebilen suçlardandır. Fail, yağma suçunu cebir veya tehdit etmek fiillerinden birisi ile suç işleyebilir.
- Yağma suçunun manevi unsuru olarak ancak kast ile işlenebilir. Yağma suçunun taksirle işlenmesi mümkün değildir. Fail, suçu bilerek ve isteyerek işleyebilecektir. Aynı zamanda hırsızlık suçunda olduğu gibi yağma suçunda ağır ve acil ihtiyacı karşılamak amacıyla işlenmesi halinde indirim söz konusu olmayacaktır.
- Yağma suçunun diğer hali olan senet yağması, Türk Ceza Kanunu’nun 148. maddesinin 2. fıkrasında düzenlenmiştir. Failin cebir veya tehdit kullanarak kendisini veya başkasını borçlandıran senedin hükümsüz kaldığını açıklayan belgeyi vermesine veya alınmasına karşı koyulması halidir. Bunun yanında kendi alacağından fazla bir alacak miktarı ile zorla senet imzalattıran fail, yağma suçunu işlemiş olacaktır.
Yağma (Gasp) Suçunun Cezası
Türk Ceza Kanunu’nun 148. maddesinde yağma suçunun temel halinin cezası belirtilmiştir. Yağma suçunun temel halini işleyen kişi hakkında 6 yıldan 10 yıla kadar hapis cezası verilecektir. Cezanın alt sınırının 6 yıldan başlamış olması nedeniyle yağma suçundan hükmün açıklanmasının geri bırakılması veya cezanın ertelenmesi kararının verilmesi mümkün değildir. Bunun yanında 1 yıl veya altında olan hapis cezalarının adli para cezasına çevrilmesi mümkün olduğundan yağma suçundan adli para cezası verilmesi mümkün değildir.
Senet yağması olarak nitelendirilen ve failin zorla senet imzalatması, senet borcunun tamamlanmış olmasına rağmen borcun tamamlandığına dair belgelenin verilmemesi hallerinde de yağma suçunun temel halinde verilecek olan ceza ile aynı ceza verilecektir. Senet yağması suçunun cezası, 6 yıldan 10 yıla kadar hapis cezasıdır.
Yağma (Gasp) Suçunun Nitelikli Halinin Cezası (TCK 149)
Bir suçun daha kolay işlenmesinin mümkün kılan hallerde suçun nitelikli hali olarak daha ağır ceza ile cezalandırılacaktır. Yağma suçunun nitelikli hali;
- Silahla,
- Failin kendisini tanınmayacak hale sokarak,
- Birden fazla kişi ile birlikte işlenmesi,
- Beden veya ruh bakımından kendisini savunamayacak durumda bulunan kişiye karşı,
- Var olan veya var sayılan suç örgütlerinin oluşturdukları korkutucu güçten yararlanılarak,
- Gece vaktinde işlenmesidir. Nitelikli olarak sayılan bu hallerden birinin işlenmesi halinde faile 10 yıldan 15 yıla kadar hapis cezası ile ceza verilecektir.
Yağma suçunun işlenmesi sırasında kasten yaralama suçunun neticesi sebebiyle ağırlaşmış hallerinden birinin işlenmesi halinde faile ayrıca kasten yaralama suçuna ilişkin hükümler uygulanacaktır.
Yağma (Gasp) Suçunda Daha Az Ceza Gerektiren Hal
Türk Ceza Kanunu’nun 150. maddesinde yağma suçunun daha az ceza gerektiren halleri düzenlenmiştir. Failin hukuki bir ilişkiden doğan alacağını tahsil etmek amacıyla tehdit veya cebir kullanması halinde yağma suçu değil, kasten yaralama suçuna ilişkin hükümler uygulanacaktır.
Bunun yanında yağma suçuna konu olan malın değerinin az olması nedeniyle faile verilecek olan ceza üçte birden yarısına kadar indirilecektir.
Yağma (Gasp) Suçunda Teşebbüs
Teşebbüs, failin suçu işlemek için harekete geçmesi ve suçu kendi elinde olmayan nedenlerle tamamlayamamasıdır. Suçun teşebbüs aşamasında kalması halinde faile verilecek olan cezada indirim yapılabilecektir.
Yağma suçunda teşebbüs hükümlerinin uygulanması mümkündür. Yağma suçunun tamamlanabilmesi için kişinin cebir veya tehdit sonucu malın teslim edilmesi ve alınmasına karşı konulamaması gerekmektedir. Failin elinde olmayan nedenlerle yağma suçunu tamamlayamaması halinde suç teşebbüs aşamasında kalmış olacak ve teşebbüs hükümlerinin uygulanacağı anlamına gelmektedir.
Yağma (Gasp) Suçunda Etkin Pişmanlık
Etkin pişmanlık, suç işleyen kimsenin işlediği suçtan pişman olması ve ortaya çıkan haksızlığı gidermek amacıyla telafide bulunmasıdır. Etkin pişmanlık hükmünden yararlanan fail hakkında verilecek cezada indirim yapılacaktır. Ancak her suç adına etkin pişmanlık hükümleri uygulanmamaktadır, Türk Ceza Kanunu’nda belirtilen suçlarda uygulanabilmektedir.
Yağma suçunda etkin pişmanlık hükümleri uygulanmaktadır. Suçu işleyen fail, mağdura vermiş olduğu zararın kısmen veya tamamen gidermesi ya da suçu birlikte işlediği kişilerin kim olduğunu da belirtmesi halinde etkin pişmanlık hükümlerinden yararlanarak cezasında indirim alabilecektir. Suçun işlenmesinden sonra başlatılan soruşturma aşamasında ve mahkeme aşamasına geçilmeden mağdurun zararı giderilir ise faile verilecek ceza ½ oranında indirilebilir. Bunun yanında mahkeme aşamasına gelinmesinden sonra etkin pişmanlık hükmü uygulanmasında faile verilecek cezada 1/3 oranında indirimde bulunulacaktır.
Yağma (Gasp) Suçu Şikayetten Vazgeçme
Türk Ceza Kanunu’nda şikayete tabi suçlar belirtilmiş olup soruşturması şikayete bağlı tutulmuştur. Ancak yağma suçu, şikayete tabi suçlar arasında yer almamaktadır. Savcılık tarafından soruşturma resen (kendiliğinden) başlatılacaktır. Bu nedenle yağma suçu nedeniyle yapılan yargılamada şikayetinden vazgeçilmesi (şikayetten feragat edilmesi) yargılama aşamasına bir etkisi olmayacaktır. Şikayetinden vazgeçmiş olması failin ne yargılanmasını ne de ceza almasına engel olacaktır.
Kanuni düzenleme aşağıdaki gibidir.
Yağma
(1) Bir başkasını, kendisinin veya yakınının hayatına, vücut veya cinsel dokunulmazlığına yönelik bir saldırı gerçekleştireceğinden ya da malvarlığı itibarıyla büyük bir zarara uğratacağından bahisle tehdit ederek veya cebir kullanarak, bir malı teslime veya malın alınmasına karşı koymamaya mecbur kılan kişi, altı yıldan on yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
(2) Cebir veya tehdit kullanılarak mağdurun, kendisini veya başkasını borç altına sokabilecek bir senedi veya var olan bir senedin hükümsüz kaldığını açıklayan bir vesikayı vermeye, böyle bir senedin alınmasına karşı koymamaya, ilerde böyle bir senet haline getirilebilecek bir kağıdı imzalamaya veya var olan bir senedi imha etmeye veya imhasına karşı koymamaya mecbur edilmesi halinde de aynı ceza verilir.
(3) Mağdurun, herhangi bir vasıta ile kendisini bilmeyecek ve savunamayacak hale getirilmesi de, yağma suçunda cebir sayılır.
Nitelikli yağma
(1) Yağma suçunun;
- a) Silahla,
- b) Kişinin kendisini tanınmayacak bir hale koyması suretiyle,
- c) Birden fazla kişi tarafından birlikte,
- d) (Değişik: 18/6/2014-6545/64 md.) Yol kesmek suretiyle ya da konutta, işyerinde veya bunların eklentilerinde,
- e) Beden veya ruh bakımından kendisini savunamayacak durumda bulunan kişiye karşı,
- f) Var olan veya var sayılan suç örgütlerinin oluşturdukları korkutucu güçten yararlanılarak,
- g) Suç örgütüne yarar sağlamak maksadıyla,
- h) Gece vaktinde,
İşlenmesi halinde, fail hakkında on yıldan onbeş yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.
(2) Yağma suçunun işlenmesi sırasında kasten yaralama suçunun neticesi sebebiyle ağırlaşmış hallerinin gerçekleşmesi durumunda, ayrıca kasten yaralama suçuna ilişkin hükümler uygulanır.
Yağma suçunun cezası
Yukarıda belirtilen kanuni düzenlemelerde de görüleceği üzere suçun cezasının alt sınırı 6 yıldan başlamakta olup nitelikli hallerde ceza 15 yıla kadar çıkmaktadır. Etkin pişmanlık, zararın giderilmesi ve yağma edilen malın değerinin düşük olması gibi durumlarda verilecek cezada indirim sağlanması mümkün olup bu tür dosyaların bir ceza avukatı aracılığıyla yürütülmesi gerekir.
Yağma Suçunda Zamanaşımı
Zamanaşımı süresi 15 yıldır.
Yağma Suçunda Görevli Mahkeme
Yargılamada görevli mahkeme ağır ceza mahkemeleridir.