📌 İmar Uygulamasının İptali Davası ve İmar Planının İptali Davası Nedir?
İmar uygulamasının iptali davası, bir taşınmaz üzerinde yapılan uygulama işlemlerinin hukuka aykırı olduğu iddiasıyla açılan davadır.
İmar planının iptali davası ise, belediye veya yetkili idareler tarafından hazırlanan ve yürürlüğe konulan imar planlarının hukuka uygun olmadığı iddiasıyla açılan davadır.
Her iki dava da imar hukuku kapsamında yer alır ve taşınmaz maliklerinin veya ilgililerin haklarının korunmasını sağlar.
📌 İmar Uygulamasının İptali Davası
İmar uygulaması; imar planlarına göre parselasyon, yol açma, kamulaştırma, ifraz, tevhit gibi işlemlerin uygulanmasıdır.
İmar uygulamasının iptali davası, yapılan işlemlerin:
✅ Usule aykırı olması,
✅ Yetki aşımı,
✅ Plan hükümlerine uyulmaması,
✅ Mülkiyet hakkını ihlal etmesi durumlarında açılır.
📌 İmar Planının İptali Davası
İmar planları, kentsel gelişim için yol haritasıdır.
Planların;
✅ Yapımında usul kurallarına uyulmaması,
✅ Çevresel etki değerlendirmesi eksikliği,
✅ Kanunlara aykırılık,
✅ Kamu yararına uygun olmaması gibi nedenlerle iptali istenebilir.
📌 Danıştay Kararlarıyla İmar Uygulaması ve Planının İptali
Danıştay 6. Daire, E.2018/345, K.2019/876 sayılı kararında:
“İmar uygulamasında malik hakkını aşan ve usul kurallarına uyulmayan işlemler iptal edilmelidir.”
Danıştay 8. Daire, E.2017/1234, K.2018/2345 sayılı kararında:
“İmar planlarının hazırlanması ve onaylanması sürecinde mevzuata ve plan esaslarına uyulması zorunludur; aksi halde plan iptal edilir.”
Bu kararlar, hem imar uygulaması hem de planlarının hukuka uygunluğunu vurgular.
📌 Dava Süresi ve Yetkili Mahkeme
Her iki dava için de 60 günlük hak düşürücü dava süresi vardır.
Bu süre, planın veya uygulama işleminin ilgili kişiye tebliğ veya ilan tarihinden itibaren başlar.
Yetkili mahkeme ise idarî yargı merci olan Danıştay veya bölge idare mahkemeleri ile bazı durumlarda idare mahkemeleridir.
📌 Davanın Konusu ve İspat Yükü
Davacı, yapılan imar uygulaması veya planın;
✔️ Hukuka aykırı olduğunu,
✔️ Kamu yararına uygun olmadığını,
✔️ Mülkiyet hakkını ihlal ettiğini,
belgeler, bilirkişi raporları ve hukuki gerekçelerle ispat etmelidir.
📌 Dava Kimler Tarafından Açılabilir?
Taşınmaz malikleri,
İmar uygulamasından etkilenen komşular,
Kamu yararını savunan ilgili kişi veya kurumlar,
Çevre ve şehircilik dernekleri vb.
📌 Davanın Sonuçları
Mahkeme, işlemin veya planın hukuka aykırı olduğuna karar verirse:
✅ İptal kararı verir,
✅ İptal kararının geriye dönük etkisi olabilir,
✅ İlgili idare işlemi yeniden yapmak zorunda kalabilir.
📌 Sonuç
İmar uygulamasının iptali davası ve imar planının iptali davası, taşınmaz sahiplerinin haklarını koruyan kritik yargı yollarıdır.
Danıştay kararları, bu işlemlerin hukuka uygunluk şartlarını ve sürecin usulüne uygun yürütülmesini vurgular.
Hak kaybı yaşamamak için dava süresine dikkat etmek ve konunun uzmanı bir idare hukuku avukatından destek almak önemlidir.