📌 Muhdesatın Aidiyetinin Tespiti Davası Nedir?
Türk hukukunda taşınmazlar üzerinde başkası adına kayıtlı arazide bulunan bina, ağaç, kuyu gibi unsurlar için açılan davaya muhdesatın aidiyetinin tespiti davası denir.
Muhdesat, kelime anlamıyla sonradan yapılan şey demektir. Hukuken ise taşınmaz üzerindeki bağımsız unsurları ifade eder.
Bu dava, genellikle kadastro tespitine itiraz, miras paylaşımı veya tapu iptali davalarında gündeme gelir.
📌 Muhdesat Davasının Amacı
Muhdesatın aidiyetinin tespiti davası, arazi sahibinden farklı bir kişi tarafından yapılan yapı, ağaçlandırma veya diğer tesislerin kime ait olduğunun belirlenmesi içindir.
Örneğin; bir arazi tapuda Ahmet adına kayıtlı, ancak üzerinde Mehmet’e ait bir ev varsa, muhdesat davası açılarak evin aidiyeti tespit edilir.
📌 Hangi Durumlarda Açılır?
✅ Kadastro tespitlerinde muhalefet durumunda,
✅ Bir taşınmazda başkasına ait yapı veya ağaç bulunuyorsa,
✅ Ortak miras paylaşımlarında yapıların kime ait olduğu tartışmalı ise,
✅ Tapu iptal veya tescil davalarında muhdesat unsuru karışıklık yaratıyorsa.
📌 Muhdesat Davasında İspat Yükü
Davanın temel unsuru, muhdesat unsurunun kim tarafından yapıldığını ispat etmektir.
Mahkemeler, genelde yerel bilirkişi, keşif ve tanık ifadeleriyle aidiyeti belirler.
Yargıtay kararları, uzun süreli kullanım, fiili tasarruf ve diğer delilleri önemser.
📌 Yargıtay Kararlarıyla Muhdesatın Aidiyetinin Tespiti
Yargıtay 8. Hukuk Dairesi, E.2017/894, K.2018/3254 sayılı kararında:
“Muhdesatın kime ait olduğu, kim tarafından yapıldığı, yapılma amacı ve fiili kullanım sürekliliği dikkate alınarak belirlenmelidir.”
Yargıtay 8. Hukuk Dairesi, E.2019/2034, K.2020/5687 sayılı kararında:
“Muhdesat davası, kadastro tespitine karşı açılabilir ve bilirkişi keşfi ile muhdesat unsurlarının aidiyetinin net olarak ortaya konması gerekir.”
Bu kararlar, mahkemelerin muhdesat unsurunun fiili sahipliğini, delil ve keşif ile netleştirdiğini gösterir.
📌 Muhdesat Davasında Bilirkişi ve Keşif
Muhdesat davalarında mahkeme mutlaka yerinde keşif yapar.
Alanında uzman bilirkişi heyeti, muhdesat unsurlarının kime ait olduğu konusunda rapor düzenler.
Tanık beyanları da sıklıkla başvurulan ispat aracıdır.
📌 Muhdesatın Aidiyetinin Tespiti Davası Kime Karşı Açılır?
Dava genellikle:
✅ Tapu maliki veya taşınmazın kayıt malikine karşı,
✅ Kadastro idaresine karşı,
✅ İlgili mirasçılara veya hak iddia eden üçüncü kişilere karşı açılabilir.
📌 Zamanaşımı Var mı?
Muhdesatın aidiyetinin tespiti davasında genelde kesin bir zamanaşımı süresi yoktur.
Ancak kadastro tespitlerine karşı 30 günlük itiraz süresi, tapu iptal-tescil davalarına bağlı olarak genel zamanaşımı süreleri gündeme gelebilir.
📌 Davanın Sonuçları
Mahkeme, muhdesat unsurunun kime ait olduğuna karar verir.
Aidiyet belirlenince yapı, ağaç, kuyu gibi unsurlar sahibinin malı sayılır.
Karar kesinleşince tapu kayıtlarına şerh verilebilir veya tescil davası açılabilir.
📌 Sonuç
Muhdesatın aidiyetinin tespiti davası, taşınmaz üzerindeki yapılar veya tesislerin kime ait olduğunun belirlenmesi açısından önemlidir.
Özellikle kadastro tespitlerinde, miras davalarında ve tapuda yanlış kayıtlarda yaygın olarak başvurulan bir dava türüdür.
Yargıtay kararları, bu tür davalarda fiili kullanım, tanık ve bilirkişi raporlarının önemini vurgular.
Hak kaybı yaşamamak için uzman bir kadastro avukatı ile sürecin yönetilmesi büyük önem taşır.