📌 Muris Muvazaası Nedir?
Muris muvazaası, miras bırakanın (muris), mirasçılardan mal kaçırmak amacıyla gerçek iradesine aykırı olarak yaptığı, görünürdeki işlemlere verilen isimdir.
Halk arasında “mirasçılardan mal kaçırma” olarak da bilinir. En çok, miras bırakanın tapuda satış gibi gösterip aslında bağış yaptığı taşınmaz devri şeklinde karşımıza çıkar.
Bu işlemler, mirasçıların miras hakkını ihlal ettiği için hukuken geçersizdir.
📌 Muris Muvazaasının Şartları
Yargıtay kararlarına göre muris muvazaasının kabulü için şu unsurlar gerekir:
✅ Murisin, mirasçılarından mal kaçırma amacı,
✅ Görünürdeki işlem ile gerçek iradenin farklı olması,
✅ Tarafların muvazaa konusunda anlaşmış olması,
✅ İşlemin mirasçıların miras payını azaltmak amacı taşıması.
📌 En Sık Görülen Örnek: Satış Gibi Gösterilen Bağış
Muris, taşınmazını aslında bağışlamak ister ancak mirasçılarından mal kaçırmak amacıyla tapuda satış gibi gösterir.
Bu durumda, işlem gerçekte bağış niteliğinde olduğu için, mirasçıların dava açma hakkı doğar.
📌 Muris Muvazaasına Dayalı Tapu İptal ve Tescil Davası
Mirasçılar, murisin yaptığı muvazaalı işlemi öğrendiklerinde, tapunun iptali ve miras payı oranında kendileri adına tescili için dava açabilir.
Bu dava mirasçılık sıfatına dayanır ve zaman aşımına tabi değildir.
📌 Yargıtay Kararlarıyla Muris Muvazaası
Yargıtay 1. Hukuk Dairesi, E.2017/4567, K.2019/8745 sayılı kararında:
“Muris muvazaasında, görünürdeki satış işlemi ile gerçek irade arasındaki farkın, miras bırakanın mirasçılardan mal kaçırma amacından kaynaklandığı kabul edilir.”
Yargıtay 1. Hukuk Dairesi, E.2018/2345, K.2020/5678 sayılı kararında:
“Miras bırakanın malvarlığının önemli bir kısmını bir mirasçısına veya üçüncü kişiye devretmesi, muvazaa karinesi olarak değerlendirilir.”
Bu kararlar, muris muvazaasında amaç unsurunun önemine dikkat çekmektedir.
📌 Dava Kimlere Karşı Açılır?
✅ Taşınmazı devralan kişi veya kişiler,
✅ Malik ölmüşse, onun mirasçılarına karşı açılır.
📌 Dava Açma Süresi ve Zamanaşımı
Muris muvazaasına dayalı davalar, herhangi bir hak düşürücü süre veya zamanaşımı ile sınırlı değildir.
Mirasçılar, muvazaayı öğrendikleri anda dava açabilir.
📌 Dava Sürecinde İspat Yükü
Dava açan mirasçı, muvazaanın varlığını kesin ve inandırıcı delillerle ispat etmelidir.
Mahkemeler şu delillere bakar:
✅ Tanık ifadeleri,
✅ Yazılı belgeler, tapu kayıtları,
✅ Bilirkişi raporları,
✅ Mal kaçırma amacını gösteren diğer somut veriler.
📌 Kazandırıcı Zamanaşımı ve İyi Niyetli Üçüncü Kişiler
Taşınmaz, ilk devralan kişiden sonra iyi niyetli bir üçüncü kişiye devredilmişse ve o kişi 10 yıl süreyle malik sıfatıyla tapuda kayıtlı kalmışsa, dava açmak zorlaşır.
Bu durum, kazandırıcı zamanaşımı olarak adlandırılır.
📌 Sonuç
Muris muvazaası, miras bırakanın gerçek iradesini gizleyerek mirasçılardan mal kaçırmasıdır.
Mirasçılar, tapu iptal ve tescil davası açarak, muvazaalı işlemin geçersizliğini ve taşınmazın kendi adlarına tescilini sağlayabilir.
Yargıtay kararları, murisin mal kaçırma niyetine ve işlemin gerçek iradesine özellikle vurgu yapmaktadır.
Bu nedenle dava sürecinde tecrübeli bir avukattan destek almak, hak kayıplarını önler.